گاز vx یکی از ترسناک ترین سلاحهای بیولو‍‍ژیکی جهان
گاز وی. اکس یکی از خطرناکترین ترکیبات شیمیایی می‌باشد که
توسط انسان ساخته شده است و مورد استفاده آن در سلاحهای شیمیایی می‌باشد.
از نظر ظاهری این گاز همانند روغنی کم رنگ می‌نماید.
گاز وی. اکس (VX) در آزمایشگاه تحقیقاتی سلاحهای پروتون دان واقع در شهر
ویلت شر انگلیس در سال 1952 ساخته شد و اثرات وحشتناک و مخرب آن مورد
مطالعه قرار گرفت. دولت انگلیس فن‌آوری تولید این سلاح شیمیایی (VX) را در
اختیار ایالات متحده قرار داد و در مقابل آن فن‌آوری سلاحهای هسته‌ای
حرارتی را دریافت نمود.
فرمول شیمیایی این ماده CH3CH2-P(O)CH-SCH2CH2N(C3H7)2 می‌باشد و علی‌رغم
نام متداول آن که گاز وی. اکس می‌باشد این ترکیب معمولاً به صورت مایع
می‌باشد. این ترکیب دارای خواص فیزیکی مانند نقطه تبخیر بسیار پایین ،
بی‌بو و خاصیت چسبندگی بسیار قوی می‌باشد و نوعی از آن نیز تولید شده است
که دارای چنان خاصیت چسبندگی می‌باشد که تقریباً پاک کردن آن از سطحی که با
آن در تماس بوده است را غیرممکن می‌سازد.
خاصیت چسبندگی این ماده استفاده استراتژیک آن را جهت استفاده برای از کار
انداختن پایگاه‌ها و یا فرودگاه‌های دشمن میسر می‌سازد. این چسبندگی بسیار
قوی باعث مرگ نیروهایی می‌شود که قصد استفاده از پایگاههای هوایی و یا
پادگان‌های آلوده به وی.اکس را داشته باشند و حرف «V» که پیشوند اسم آن
می‌باشد به معنای ماندگاری درازمدت می‌باشد که آن را بسیار خطرناک‌تر از
گازهای اعصاب دیگر (سریG) مانند تابون (GA) و یا سارین (GB) می نماید.
تابون (GA) و یا سارین (GB به سرعت تجزیه می‌شوند. مایع وی. اکس از طریق
پوست و چشم قربانی به سرعت جذب شده و پس از یک تا 2 ساعت باعث مرگ وی
می‌گردد و زمانی که از آن به صورت اسپری (قطرت کوچک همانند حشره‌کش‌ها)
استفاده گردد تقریباً به صورت آنی باعث مرگ می‌گردد و چنانچه این ترکیب
استنشاق گردد مرگ را به همراه خواهد داشت منتهی در دراز مدت .
مقدار مصرف مرگ آور آن (LD-50) می‌تواند mg10 باشد.(LD-50 جهت یک انسان
65-60 کیلویی حدود mg2 می‌باشد ) وی. اکس با آنزیم‌هایی که لازمه فعالیت
سیستم عصبی بدن می‌باشد ترکیب شده و آنها را نابود می‌سازد، بنابراین
می‌توان این نتیجه را گرفت که VX سیستم عصبی را از بدن مجزا و اعصاب بدن را
از کنترل خارج می‌نماید. پادزهر وی. اکس آتروپین می‌باشد. اگر چه آتروپین
خود نیز سمی بسیار مهلک می‌باشد اما وی. اکس و آتروپین باعث خنثی سازی
یکدیگر می‌شوند. استفاده از آتروپین باعث جداسازی وی.اکس از آنزیم‌های
سیستم عصبی می‌شود. آتروپین باید به رگ دست و یا عضله تزریق گردد و در
مواردی که VX به صورت گاز استفاده شده است آتروپین باید مستقیماً داخل عضله
قلب تزریق گردیده تا سریعاً وارد گردش خون گردد. استفاده از لباس جلوگیری
از آلودگی شیمیایی و ماسک در مورد حملات موشکی آلوده به VX لازم می‌باشد.
طبق آخرین اطلاعات از خواص کشنده گاز وی. اکس و ترین بر حسب قابلیت های خود
تا به امروز به صورت گسترده استفاده نگردیده است و دلیل آن مرگ باری این
گاز می‌باشد که چنانچه جهت وزش باد تغییر کند وی. اکس به طرف نیروها و یا
استحکامات خودی رانده شده و باعث مرگ آنها خواهد گشت.
چنانچه وی.اکس جهت نابودی دشمن مورد استفاده قرار گیرد می‌توان آغازگر یک
سری حملات متقابل هسته‌ای گردد و دلیل آن طبقه‌بندی VX به عنوان سلاح کشتار
جمعی است که از منطقه اصابت پخش و منجر به مرگ هر جانداری در مسیر خود
می‌گردد.
فقط کشورهای آمریکا، فرانسه و روسیه دارای ترکیب VX می‌باشند و انگلستان
پس از دریافت فن‌آوری سلاحهای حرارتی هسته‌ای پروژه‌های خود را در ارتباط
با وی.اکس متوقف نمود. باید توجه داشت تا به امروز مدرک جامدی دال بر
استفاده از VX به دست نیامده است اما مستندات موجود نمایانگراستفاده صدام
حسین در طی سالهای 1988-1980 در طی [دفاع مقدس] جنگ ایران و عراق بر علیه
[رزمندگان اسلام] نیروهای ایرانی بسیار قوی می‌باشد و در کنار آن نیز
می‌توان از استفاده احتمالی VX در حمله به کردهای عراق در شهر حلبچه نیز
نام برد که منجر به کشته شدن حداقل 5000 نفر و مشکلات زیست محیطی و بهداشتی
عدیدی گردید.
خوب بود ممنون